Kresy Polskie bliżej współczesności – bliżej nas

 

Żeby odnaleźć się w obecnym świecie, w chaosie polityki i postępu technicznego, jest rzeczą nieodzowną poznanie historii Polski – a ta, nie może być zgłębiona bez historii Kresów Polskich.

Nie da się zrozumieć napięć między Polską, a Ukrainą, Rosją i Niemcami bez znajomości kolei losów Kresów. Aby zrozumieć problemy współczesne, należy pojąć głębię tej historii i zrównoważyć naszą wiedzę historyczną ze współczesnością.

Stowarzyszenie „Kresy” we Francji, zorganizowało, 17 października, spotkanie-konferencję pt: „Kultura i dramat Kresów Polskich” z polskim pisarzem, panem Stanisławem Srokowskim, z Wrocławia, który w swojej literaturze odzwierciedla swoje życie na linii ciągłości: tam i teraz.

Na wstępie, mówca wyjaśnił pojęcie określenia geograficznego „Kresy”.

Kres – to granica, w sensie geograficznym i historycznym,( kreślenia tego używa w 1855 r. Wincenty Pol). To stanice wojskowe na wschodnich granicach Polski. Przesuwały się one w/g granic na przestrzeni wieków. I jak określił J. Piłsudski – „Polska to obwarzanek, w środku pusta, a wypełniona po brzegi”. Kresy to połowa terytorium Polski, 8 województw – 13 milionów obywateli, czyli 1/3 ludności. To połowa Polski.

Od XIV wieku była to jedyna struktura, która posiadała około 30 nacji. Polska wielonarodowa jest prawzorem dla współczesnej Europy. Z punktu widzenia historycznego, Polska jest modelem wielokulturowości.

Kresy stanowiły fundament kultury polskiej. Przegląd nazwisk pisarzy, naukowców, artystów, malarzy daje nam paletę twórców wielkiej kultury polskiej. Literatura polska, która zrodziła się na Kresach, wytworzyła naszą identyfikację, a u jej fudamentów są: Mikołaj Rey – twórca mowy pisanej, Jan Kochanowski – jeździł i pisał o Kresach, Franciszek Karpiński – którego kolędy śpiewamy do dziś. Dalej to Mickiewicz (Wilno), Słowacki (Krzemieniec) – twórcy pojęcia wolności.

Przez mickiewiczowskie „Dziady”, pojęcie wolności odbija się do dziś. Wolność, poczucie dumy i honor nabierają potęgi przez dzieła Mickiewicza. Fredro (Rudki), w swych sztukach rozbudził poczucie humoru – sztukę śmiania się z siebie. Moniuszko – budował świat muzyczny.

Cała plejada pisarzy polskich, aż do współczesności, wywodzi się z tamtych ziem – z KRESÓW: Orzeszkowa, Konopnicka, Sienkiewicz (jego Trylogia), Kraszewski, Staff, Brzechwa, Parandowski, Makuszyński, Leśmian, Bruno Szulc, K. Korzeniowski, wreszcie St. Lem, Boy-Żeleński, Wańkowicz, Miłosz, Herbert – który niesie kulturę przez świat; Konwicki, Zapolska, Iwaszkiewicz, Hemar. Dalej to aktorzy i najwięksi polscy malarze.

Świat nauki skupia się też na tych ziemiach. Prof. Stefan Banach należy do stu największych uczonych świata; Stanisław Ulam – naukowiec, twórca bomby atomowej i wodorowej; Jan Łukasiewicz – matematyk – to twórcy lwowskiej szkoły matematycznej.

Zaczyna się wojna – zaczyna się dramat Kresów Polskich.

17.IX 1939 napadają sowieci i odbierają nam Kresy; 22. IX – pada Lwów.

Ci co przeżyli, natychmiast poznali istotę komunizmu. Po przymusowym przesiedleniu na ziemie zachodnie, przez cały okres trwania komunizmu, kresowianie, nie mają prawa zajmować żadnych odpowiedzialnych stanowisk.

Dramat się pogłębia przez wywózki na Sybir, mordy polskiej inteligencji i oficerów WP w Katyniu. Zaczyna działać ludobójczo Powstańcza Ukraińska Armia (UPA), której bandy mordują Polaków (i inne nacje), od 1943r. W niedzielę 11.VII. na Wołyniu, zostało równocześnie zaatakowanych i spalonych 100 miejscowości, a śmierć poniosło 14000 Polaków. UPA opiera się na dziele Dońcowa „Nacjonalizm”, którego istotą jest nienawiść. To właśnie, na zasadzie nienawiści, rozgrywa się wielki dramat ludności i ziem polskich na Kresach Rzeczpospolitej. Tę część historii Polski należy zgłębić, aby zrozumieć dzisiejszy stan stosunków między Polską a Ukrainą.

Jednak prawda jest największą wartością, która może uzdrowić stosunki między narodami i zapobiec w przyszłości złu, które może wyrosnąć na niepamięci.

Ten przekrój wiadomości o Kresach Polskich pobudził, przybyłych na konferencję, do dyskusji, przekazania osobistych świadectw wzbogacajych wiedzę o naszej historii.

Pan Stanisław Srokowski, autor trylogii o dziejach Kresów Polskich, („Ukraiński Kochanek”, „Zdrada” – 3-ci tom ukaże się w listopadzie), podczas koktailu, prowadził indywidualne rozmowy ze słuchaczami; podpisywał dedykacje nabywającym jego książki.

 

Po konferencji, na spotkaniu z Zarządem i członkami Stowarzyszenia „Kresy” we Francji, autor otrzymał dyplom uznania „za całokształt twórczości literackiej i udostępnienie prawdy historycznej o losach Polaków na Kresach Polskich oraz świadectwo postawy patriotycznej i chrześcijańskiej”.

 

Następnego dnia, odbyło się spotkanie pisarza w Liceum Montaigne w Paryżu z licealistami sekcji polskiej.

W nawiązaniu do literatury polskiej, autor przywołał Homera – prekursora literatury światowej i przypomniał, że kultura europejska zaczęła się od Greków.

Poprzez Odrodzenie i Romantyzm, najwspanialszy okres rozwoju literatury światowej, w którym znacznie uczestniczyli polscy twórcy, został stworzony obraz Polaków dla świata. Pisarze nauczyli swój naród, co jest najważniejsze w ich życiu poprzez pojęcie wolności.

W ogólnym zarysie, w czasie tej historycznej lekcji geografii, pisarz przekazał wiedzę o wielkich wartościach, jakie otrzymaliśmy z ziem polskich pod mianem KRESÓW, a których dziś jesteśmy pozbawieni w wyniku powojennych postanowień.Młodzież wykazała duże zainteresowanie tematem i osobą pisarza, a zadawane pytania pozwoliły na poszerzenie ich wiedzy w tym zakresie. Na zakończenie, najbardziej aktywni uczniowie otrzymali książki z dedykacją.

Spotkanie z panem Stanisławem Srokowskim zaliczamy do ważnych wydarzeń kulturalnych naszej polonii.

Dziękujemy p. Mikołajowi Kwiatkowskiemu, Kierownikowi Wydziału Konsularnego przy Ambasadzie RP w Paryżu, za wsparcie tego spotkania obecnością i wzięcie udziału w dyskusji, jak i wszystkim przybyłym, dla których ta lekcja historii była dopełnieniem wiedzy historycznej o naszej Ojczyźnie.

 

Krystyna Orłowicz

 Paryż, 20 października 2010